Connectr op IPKW: 18.000 vierkante meter innovaties met de energietransitie als verbindende missie

Een landingsplek waar onderzoek, onderwijs, startups en gevestigde bedrijven gebruik kunnen maken van gedeelde voorzieningen en zo samen een grote stap vooruit kunnen zetten. De losse onderdelen waren er grotendeels al in de regio Arnhem-Nijmegen, maar het is juist de samenhang die Connectr dat extra duwtje moet geven. “Met zoveel partijen bij elkaar die dit idee steunen moet het wel gaan lukken”, zegt Jeroen Herremans, civic entrepreneur van het cluster Energy bij The Economic Board. “Overheid, kennisinstellingen en het bedrijfsleven, iedereen staat achter deze voor het cluster Energy structuurversterkende investering.”

The Economic Board vervult daarbij de rol van aanjager. Herremans: “Kennisinstellingen kijken makkelijk 10 jaar vooruit, bedrijven willen nu geld verdienen en overheden zitten daar tussendoor verweven. Die werelden moeten ook economisch bij elkaar blijven. The Economic Board kan dat agenderen vanuit Lifeport het regionale innovatienetwerk en vanuit onze missiegedreven doelstellingen. Met de steun van de triple helix (de 18-koppige board vertegenwoordigt het onderwijs, overheid en bedrijfsleven) geven wij het zetje dat nodig is voor bijvoorbeeld co-creatie of co-financiering. Zelfs voor een breed gedragen plan als Connectr draagt het bij dat de Board dit steunt, bijvoorbeeld in de richting van overheden.”

Er ligt een uitdagende begroting vanuit de initiatiefnemers van Connectr (provincie Gelderland, gemeente Arnhem, HAN University of Applied Sciences en Industriepark Kleefse Waard), die verdrievoudigd moet gaan worden door deelnemende bedrijven, het Rijk en Europa. Herremans is ervan overtuigd dat dat gaat lukken. “Het belang en de toegevoegde waarde is voor eenieder groot: Connectr kan een stevige impuls geven aan de energietransitie in Nederland, de human capital agenda van de regio en de regionale economie.”

Locatie én programma
De fysieke locatie voor Connectr, binnen Industriepark Kleefse Waard (IPKW), staat voorlopig nog wel in de steigers, maar Connectr is minstens zozeer een programma als een plek, zegt ook directeur Kevin Rijke van IPKW. “Een innovatieprogramma dat initiatieven op het gebied van energie laat ontstaan en laat groeien. Een dynamische omgeving om te leren, te testen en toe te passen. Waar toptalent van universiteiten en hogescholen uitdagingen en ontwikkelingsmogelijkheden kan vinden, nieuwe ideeën kan ontwikkelen en deze daadwerkelijk in de praktijk brengen.” Rijke kijkt vooral uit naar de verbinding die hieruit zal ontstaan: “We kunnen hierdoor zowel de energietransitie als de economie gaan aanjagen. Onderzoekers, bedrijfsleven en studenten bij elkaar, dat gaat heerlijk botsen. Van onderzoek naar praktijk, van idee naar BV, dit wordt heel mooi.”

Bij de symbolische openingsplechtigheid afgelopen zomer noemde directeur Sigrid Helbig van The Economic Board Connectr al “een fantastische gelegenheid om met jonge mensen te bouwen aan de toekomst.” Volgens haar zorgt Connectr binnen niet al te lange tijd voor een nieuw ecosysteem binnen Lifeport dat ook weer nieuwe investeerders en deelnemers zal aantrekken. “Straks zeggen ze overal op de wereld: dit is zo mooi, ik zou willen dat ik het had!” Voor al die mensen die nu vooral kijken naar de hoge begroting van het initiatief (€ 140 miljoen voor 5 jaar) heeft ze nog wel een tip: “Probeer vooral ook eens goed te kijken naar wat het kost als je dit niet zou doen.”

O-zone
Een belangrijke rol binnen Connectr ligt bij de HAN, alleen al omdat voortgebouwd wordt op O-zone. Dit inmiddels afgeronde initiatief rustte op drie labs (het Mobility Innovation Center, het Energy for Sustainable Built Environment en het Powerlab), die naadloos overgaan in Connectr. Daarnaast is er sinds een klein jaar ook nog het waterstoflab. De verschillende technische lectoraten van de HAN vervullen daarbinnen een sleutelrol als verbindende factor tussen bedrijfsleven en onderwijs. Ze leveren de basis voor het onderzoek waar studenten mee aan de slag kunnen. “Het blijkt een heel prettige formule om in te werken, vooral vanwege de duurzaamheid in de relatie met het regionale bedrijfsleven”, zegt Yvonne de Haan, vicevoorzitter van het College van Bestuur van de HAN.

De campusopzet begon met 120 studenten maar inmiddels is dat aantal uitgebreid tot zo’n vierhonderd studenten per jaar, die vanaf hun tweede jaar betrokken zijn bij dit soort projecten: weg van school, met bedrijven aan de slag. Studenten vinden het vaak veel leuker dan ‘sommetjes-uit-een-boek’ maken, al blijft ook dat natuurlijk nodig. De Haan benadrukt ook dat dit onderdeel is van ‘doorlopende leerlijnen’, van mbo naar hbo en van hbo naar het wetenschappelijk onderwijs. Connectr heeft dan ook nauwe contacten met TU Delft en RijnIJssel: hun rol is nog niet zo groot als die van de HAN, maar dat is slechts een kwestie van tijd, verzekert Herremans. “Dit is het goede moment, er is heel veel energie”, vult De Haan nog aan. “En het centrale thema, energie, is niet alleen actueel en relevant, het past ook nog eens heel goed in deze regio.”

Waterstof
De regio Arnhem heeft inderdaad een sterke traditie op het gebied van energie. Herremans: “Niet voor niets is minister Wiebes al eens komen kijken naar onze initiatieven op het IPKW. Mooi om te zien hoe waterstof een steeds belangrijkere component wordt binnen de energietransitie. Dat zullen we straks ook bij Connectr tegenkomen. Door de aanwezigheid van brandstofcelproducenten bijvoorbeeld. Productie van waterstof heeft een bindende kracht in deze regio. Hoe meer windmolens we op zee krijgen, des te groter de behoefte zal worden om de daarmee gewonnen energie om te zetten in waterstof. Maar daarvoor heb je electrolyzers nodig. De toepassingen en componenten daarvoor, daar zijn wij sterk in. Probleem op dit moment is echter dat de innovaties gefragmenteerd en vooral binnen de muren van de bedrijven plaatsvinden. Er zou meer spill-over kunnen plaatsvinden als we het samen zouden doen; Connectr kan dat gaan oplossen.”

Dat is Jerom Janssen, CEO van HyMatters, helemaal met Herremans eens. “Er is nog veel nodig om de energietransitie soepeler te laten verlopen. Waterstof kan daar een belangrijk bestanddeel van zijn. Maar een goede omgeving om uiteindelijk concurrerend te kunnen werken – ook op prijs – is dan essentieel. Als je wilt dat groene waterstof even goedkoop is als olie en gas, moet je samenwerken om de openliggende vraagstukken samen op te lossen. Bij Connectr hebben we op loopafstand een groot deel van de waardeketen binnen handbereik. Dat is wat je nodig hebt om op te schalen.”

KEMA Labs
Een andere speler die staat te trappelen om binnen Connectr aan de slag te gaan is KEMA Labs, ‘s werelds grootste test- en certificatie-organisatie en al jaren actief in Arnhem. Peter Vaessen, innovatiemanager van het inmiddels door CESI overgenomen bedrijf, ziet een grote verantwoordelijkheid voor KEMA Labs rond de energietransitie. “De ontwikkeling naar duurzame energie is onomkeerbaar en dat betekent ook iets voor de hardware die door ons getest en gecertificeerd moet worden. Vermogenselektronica in het net, meer gelijkstroom toepassingen, snelladers die richting megawatt gaan, hoog vermogen elektronische schakelaars en systeemtesten; het zijn nog maar enkele nieuwe toepassingen waar wij op voorbereid willen zijn.”

KEMA Labs is nu bezig met de businesscase voor een commercieel testlab op Connectr dat met al die veranderingen kan omgaan. “We hopen daarbij geholpen te worden door de gunstige condities rond de financiering van dat lab. Maar dat is zeker niet het hele verhaal: ons hart ligt al jaren bij Arnhem en wat ons natuurlijk enorm aanspreekt zijn de stappen die Connectr nu maakt richting waterstof, ook voor ons een belangrijke ontwikkellijn. Het zit hier straks vol met bedrijven die in dezelfde waardeketen actief zijn als wij. Denk aan de bouwers van EV-snelladers en brandstofcel-net interfaces, die moeten hier straks allemaal komen. Daarnaast is de samenwerking met het onderwijs essentieel: de studenten van al die opleidingen zijn misschien wel onze collega’s van de toekomst!”

Work in Progress
Als Jeroen Herremans naar die toekomst kijkt, ziet hij een situatie voor zich waarbinnen Connectr verder kan opschalen en toonaangevend wordt voor de energietransitie in Europa. “Het is vanzelfsprekend work-in-progress. Dit is niet één project; het zijn er nu al zeker vier onder de vlag van Connectr, maar dat gaan er nog veel meer worden. Allemaal als onderdeel van onze missiegedreven doelen en allemaal als bouwstenen voor een bredere structuurversterking. Als we eenmaal die eerste stappen hebben gezet, komt er een vliegwiel op gang. Dan ga je andere bedrijven trekken, ook van buiten de regio en zelfs van buiten Nederland. Binnen de Europese Green Deal, waar voor miljarden naar de energietransitie gaat, zal snel zichtbaar worden welke partijen hun zaken goed voor elkaar hebben en dus relevant zijn als onderdeel van de grote missie. Wie maakt het meeste van elke geïnvesteerde euro? Ik ben ervan overtuigd dat Connectr daar dan zeker bij hoort. Een beetje vooruit geduwd door The Economic Board, maar vooral: Powered by Connectr!”

Bron: innovationorigins.com