Hoe Creatief Arnhem de energietransitie aanvliegt

Twee feiten: in Arnhem zijn energie en de creatieve industrie de twee grootste sectoren. Bovendien staan we voor de enorme maatschappelijke uitdaging van de energietransitie. Zet het potentieel van ontwerpers en creatieven daarvoor in en 1 + 1 = 3. Deze cross-sectorale samenwerking krijgt vorm in het programma Creative x Energy.

Creative x Energy (CxE) is een initiatief van Creatief Arnhem en de Gemeente Arnhem, in samenwerking met Connectr en een groot aantal lokale, regionale en landelijke partners, waaronder ook IPKW.

Creatief Arnhem (CA) vertegenwoordigt als netwerkorganisatie de brancheverenigingen en georganiseerde creatieve clusters in de stad. CA functioneert als vliegwiel en zet de innovatieve kracht van Arnhemse creatieve professionals in de etalage. Daarbij focust Creatief Arnhem op de programmatische inzet van ontwerpkracht met een positieve maatschappelijke impact.

‌Wethouder Nermina Kundić (Gemeente Arnhem): “Met een ruim 100 jaar oud energiecluster en een internationaal erkende creatieve cluster hebben we als regio een unieke positie die nergens in Nederland zo sterk is. Het transitievraagstuk waar het energiedomein voor staat is ingewikkeld en uitdagend. Door de innovatiekracht van zowel energiesector als creatieve sector te bundelen kunnen we als regio versnellen en al die mooie innovaties naar de markt brengen.

In regio Arnhem omarmen we elkaar. De creatieve sector in onze stad wordt steeds professioneler en daarmee een volwaardige gesprekspartner van de energiesector. Kunstenaars en ontwerpers zijn gewend om vrij te denken, in scenario’s en vanuit menselijk gedrag. Zij hebben de unieke gave om tot heel bijzondere oplossingen te komen. Die denkkracht wordt echt nog veel te weinig ingezet.”

‌Gedragsverandering
Maartje Brans, directeur Innovatie Alliander: “Voor een maatschappelijk probleem als de energietransitie is gedragsverandering nodig, ook op systemisch niveau. Gedrag is heel moeilijk te veranderen. Voor de juiste interventies moeten we vanuit verschillende perspectieven naar het vraagstuk kijken. Creatieven worden vaak pas in een laat stadium gevraagd om mee te denken over innovatieprocessen. We kunnen het potentieel van de creatieve sector veel eerder in het innovatieproces benutten. Uitdaging is wel dat de Arnhemse creatieve sector nog geen samenhangend geheel is. We onderzoeken nu op welke manier we de creatieve sector kunnen verbinden aan een bedrijf als Alliander, om vanuit verschillende perspectieven samen te werken aan innovaties die de energietransitie verder helpen.”

‌Learning by doing
Het meerjarig onderzoeksprogramma Creative x Energy zal in de komende jaren ook die broodnodige samenhang bevorderen. Het programma biedt structuur en houvast voor samenwerking. Het biedt focus, waarbij kennis en expertise wordt samengebracht en doelgericht ingezet. Het bevordert mogelijkheden om sectoroverschrijdend te werken. En opent deuren voor publiek-private samenwerkingen (PPS).

‌Creative x Energy zoekt bij voorkeur aansluiting bij lopende projecten. Deze dienen als proeftuin en leerschool voor de cross-sectorale samenwerking. In dat opzicht is het programma zelflerend: learning by doing.

Het CxE-programma gaat zich de komende tijd buigen over drie concrete vraagstukken, waarvan er inmiddels al twee vorm krijgen. Het eerste project betreft een samenwerking van een creatieve denker met een innovatieteam van Alliander. Ook staan projecten met Gemeente Arnhem en Connectr op de planning.

‌CommunityLab
De komende maanden zullen steeds meer CxE-activiteiten starten. Eind maart vindt de allereerste werksessie plaats van het zogenoemde CommunityLab. Dit is een dynamische werkplaats die de creatieve industrie en de energiesector in Arnhem samenbrengt om gezamenlijk innovatieve oplossingen te bedenken, van elkaar te leren en kennis uit te wisselen.

Het doel van het CommunityLab is om een cross-sectoraal samenwerkingsprogramma op te stellen en in de werksessies van en met elkaar te leren. Kortom: het vormen van nieuwe samenwerkingsverbanden en het delen van kennis binnen de creatieve energiegemeenschap.

Ontwerpende aanpak
Creative x Energy is een pilotvoorbeeld van samenwerking tussen overheid en de creatieve sector. Dat is precies wat het driejarige landelijke programma PONT wil stimuleren: “PONT (De Publieke Ontwerppraktijk) slaat een brug tussen de creatieve sector en het publieke domein. We versterken de samenwerking tussen ontwerpers en de overheid en zorgen voor meer ruimte voor de ontwerpende aanpak in het publieke domein,” aldus Thijs van Exel, impactversterker bij PONT.

“Op allerlei plekken in Nederland, zoals in Arnhem, wordt een ontwerpende aanpak toegepast om maatschappelijke vraagstukken het hoofd te bieden. PONT volgt een aantal van deze ontwerppraktijken op de voet en staat hen bij. Zo helpen we deze specifieke praktijken vooruit én trekken we lessen waar ontwerppraktijken in het algemeen hun voordeel mee kunnen doen.”

‌Innovatieve ontwerpkracht
Connectr-directeur Jeroen Herremans: “Connectr is een publiek-private samenwerking. We creëren en onderhouden plekken en faciliteiten, zoals het Innovation Lab op Industrie Park Kleefse Waard, om juist die samensmelting van partijen en competenties die nodig is voor innovatie mogelijk te maken. Innovaties worden vanuit Connectr direct getest, gedemonstreerd en in de praktijk gebracht, om van daaruit te groeien. Ik ben ervan overtuigd dat we de energietransitie met disruptief denken en doen kunnen realiseren. Innovatieve ontwerpkracht kan daaraan bijdragen, als we met elkaar leren deze toepasbaar te maken binnen startende en volwassen bedrijven. Connectr biedt hiervoor de juiste omgeving. We zijn er klaar voor om meer ondernemers uit Nederland en Europa aan onze regio te verbinden en hier samen aan te werken.”

‌“De creatieve sector in onze stad wordt steeds professioneler en daarmee een volwaardige gesprekspartner van de energiesector. Industriepark Kleefse Waard is de plek waar fysieke samenwerking gestimuleerd wordt”, aldus Kevin Rijke, directeur Industriepark Kleefse Waard. “Al ruim tien jaar vindt hier samenwerking op verschillende niveaus en omvang plaats, met vele nieuwe producten en bedrijven als resultaat, het ontwerp van laadhubs voor Allego door het team van KRAFT architecten, beide op het industriepark gevestigd.”

Wil je meedoen met het lab, neem dan contact op met communitymanager/coördinator Communitylab Floor Bouwmeister: floor@creatiefarnhem.com

Fotografie: Michèle Giebing
Tekst: Nicole Beaujean / N.B. tekst & advies